سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

پاسخ‌های دکتر ابوالقاسم فنایی به پرسش‌های نشریه‌ی دانشجویی خرد مانا؛

ابوالقاسم فنائی این جستار می‌کوشد برخی از آراء دین‌شناسانۀ عبدالکریم سروش را در گذر زمان بررسی کند و نشان ‌دهد که وی در صدد طبیعی کردنِ الاهیات، یا به تعبیر جامع‌تر، طبیعی کردنِ دین، دین‌شناسی و دینداری، به نحوی ناموجّه و غیر قابل دفاع است.

اشاره: در بعد از ظهر یک روز زمستانی میزبان دکتر ابوالقاسم فنایی بودیم. موضوع گفتگوی ما معطوف به دو کتاب «دین در ترازوی اخلاق» و «اخلاق دین شناسی» بود. اما به تدریج دامنه بحث به موضوعات دیگر نیز گسترش یافت. دکتر فنایی از چالش های مطرح شده در برابر اندیشه هایش استقبال می کرد و با صبر و حوصله فراوان به یکایک پرسش های ما پاسخ گفت. هرچند این گفتگو با قدری تأخیر منتشر می شود، اما محتوای آن همچنان تازه است. این مصاحبه حاصل گفتگوی آقایان محمد کیوانفر، سیدرضا سجادی نژاد، عباس مهدوی، علی مهجور و سرکار خانم زینب صالحی با دکتر فنایی است.

ابوالقاسم فنایی: چکیده: در بخش اول، دوم و سوم این مقاله پس از (۱) طرح بحث، موضوعات زیر را بررسی کردیم: (۲) موضوع حکم اخلاقی در باب اهانت، (۳) مطلق بودن یا مقید بودنِ اهانتی که اخلاقاً نارواست، (۴) استدلال‌های اخلاقی به سود ناروا بودن اهانت، (۵) «نارواییِ اهانت» و «حقِ اهانت کردن»، (۶) ناروایی اهانت و حق آزادی بیان، و نارواییِ اهانت و حقِ ناحق بودن، (۷) معنای «مقدس» و «تقدس»، و (۸) نقد ادلۀ مخالفان.

ابوالقاسم فنایی : چکیده:در بخش اول و دوم این مقاله پس از (۱) طرح بحث، پرسش‌های زیر را بررسی کردیم: (۲) موضوع حکم اخلاقی در باب اهانت چیست؟ (۳) آیا اهانت از نظر اخلاقی مطلقاً نارواست؟ (۴) استدلال‌های اخلاقی به سود ناروا بودن اهانت کدام‌اند؟ (۵) نسبت «نارواییِ اهانت» و «حقِ اهانت کردن» چیست؟ (۶) نسبت «ناروایی اهانت» با «حق آزادی بیان»،…

ابوالقاسم فنایی: چکیده: در بخش اول این مقاله پس از (۱) طرح بحث، پرسش‌های زیر را بررسی کردیم: (۲) موضوع حکم اخلاقی در باب اهانت چیست؟ (۳) آیا اهانت از نظر اخلاقی مطلقاً نارواست؟ و (۴) استدلال‌های اخلاقی به سود ناروا بودن اهانت کدام‌اند؟ در این بخش به پرسش‌های زیر خواهیم پرداخت: (۵) نسبت «نارواییِ اهانت» و «حقِ اهانت کردن» چیست؟ (۶) نسبت «ناروایی اهانت» با «حق آزادی بیان»، و «حقِ ناحق بودن» چیست؟ و (۷) معنای «مقدس» و «تقدس» چیست؟

چکیده: این مقاله که در چهار بخش تنظیم شده است می‌کوشد پاره‌ای از ابهامات و سوء تفاهماتی را که پیرامون حکم اخلاقی اهانت و ارتداد و مجازات این دو عمل وجود دارد برطرف کند. پرسش‌های اصلی که در این‌جا بررسی می‌شوند بدین قرارند: (۱) آیا اهانت اخلاقاً مُجاز/ درست/ روا است، یا ممنوع/ نادرست/ ناروا؟ (۲) آیا این سخنِ خاص/ ترانۀ خاص/ کاریکاتور یا کار خاص مصداق اهانت هست یا نه؟ (۳) مجازات کار اخلاقاً ناروا چیست؟ (۴) مجازات اهانت، البته به شرطی که ناروایی آن را بپذیریم، چیست؟ (۵) آیا اهانت به مقدسات ارتداد است؟ (۶) آیا مجازات ارتداد مرگ است؟

برقرار کردن رابطه «من-تو» با خداوند شخصیت فرد را متحول می‌کند و از او موجودی دیگر می‌سازد. این رابطه اگر ادامه پیدا کند به «تولد دوباره» منجر می‌شود. این رابطه همان رابطه عاشقانه‌ای است که مرده را زنده می‌کند.

معنویت و عقلانیت ربط و نسبت معنویت با عقلانیت از جهات بسیاری اهمیت دارد. پاره‌ای از این جهات به شرح زیر است: اولاً، همان‌گونه که معنویت یکی از مؤلفه‌های هویت انسانی است، عقلانیت هم یکی دیگر از مؤلفه‌های هویت انسانی است. بنابراین، دغدغۀ حفظ هویت انسانی و رشد آن اقتضا می‌کند که ما بکوشیم بین معنویت و عقلانیت جمع کنیم.

سلسله درسگفتارهای معنویت قدسی؛ درس‌های معنوی-اخلاقی بهار معنویت قدسی (۳) به طبیعت از منظرهای گوناگون می‌توان نگریست. سه تا از این منظرها عبارتند از منظر مادی/طبیعی، منظر معنوی و منظر اخلاقی. در واقع سه نوع طبیعت‌شناسی داریم که… درس‌های معنوی‌-اخلاقی‌ای که از فصل بهار می‌توان آموخت ابوالقاسم فنایی سال نو را خدمت همه دوستان عزیز تبریک عرض می‌‌‌کنم. انتخاب این ایام به عنوان مبدأ سال نو توسط نیاکان ما یکی از حکیمانه‌ترین انتخاب‌ها بوده است. همچنین است پاره‌ای از آداب و رسومی که در این ایام یا پیش از آن در فرهنگ ما ایرانیان متداول است و حاوی درسهای اخلاقی و معنوی بسیاری است. من در اینجا فقط به چند نمونه از این درس‌ها اشاره می‌‌‌کنم.